Thứ Tự Ưu Tiên Trong Dạy Ngôn Ngữ Cho Trẻ Tự Kỷ

Đừng bắt đầu từ phát âm nếu trẻ chưa biết giao tiếp!

Nhiều cha mẹ, thầy cô nôn nóng dạy trẻ phát âm rõ, nhưng bỏ quên nền tảng quan trọng: trẻ phải hiểu, phải muốn, phải biết dùng lời nói để kết nối trước đã. Dưới đây là thứ tự “vàng” trong dạy ngôn ngữ:

1️⃣ Ngữ dụng (Pragmatics): Dùng ngôn ngữ để giao tiếp

📍 Trẻ tự kỷ thường không hiểu ánh mắt, biểu cảm, hoặc không biết dùng chỉ tay, giao tiếp mắt.
🎯 Mục tiêu: Dạy trẻ yêu cầu – chia sẻ – từ chối – giao tiếp mắt.
🛠 Phương pháp: chơi tương tác, sinh hoạt có cấu trúc, chiến lược Hanen.

2️⃣ Ngữ nghĩa (Semantics): Hiểu từ trước khi nói từ

📍 Trẻ học từ tốt nhất khi người lớn nói ít, rõ, chậm, và minh họa cụ thể.
📌 Chiến lược “4S” (Hanen): Say less – Stress – Go slow – Show
🧩 Trẻ khó tiếp thu? Có thể dùng kỹ thuật ABA để dạy từ vựng rời rạc nhưng nhất quán.

3️⃣ Ngữ pháp (Grammar): Kết hợp từ thành câu

📍 Khi có vốn từ, mới nên dạy trẻ nối từ thành câu.
⚠️ Đừng ép trẻ học thuộc câu mẫu dài nếu chưa hiểu nghĩa – dễ khiến trẻ nói như "con vẹt".
📚 Gợi ý chương trình: Target Word (Hanen)

4️⃣ Ngữ âm (Speech): Luyện phát âm rõ và chính xác

📍 Chỉ nên luyện âm khi trẻ đã có giao tiếp, chú ý chung và biết bắt chước.
📊 Thống kê:

• 35% trẻ tự kỷ không có lời nói chức năng

• 60–65% có rối loạn vận động lời nói (nguồn thần kinh)
  📌 Trẻ có khó khăn phát âm? Cần can thiệp bằng phương pháp PROMPT

📌 Tóm Lại:

Hãy nhìn lời nói của trẻ như một cái cây, đừng chăm tỉa lá (phát âm) khi rễ (giao tiếp) còn yếu.

 Dạy đúng thứ tự, trẻ sẽ nói có mục đích, có ý nghĩa, có cảm xúc.

🖋 TS.BS Hoàng Oanh – Chuyên gia Ngôn ngữ trị liệu

📍Liên hệ chuyên sâu:

Trung tâm ngôn ngữ trị liệu OWLSPEAKS
👩‍⚕️ TS.BS. Hoàng Oanh – Chuyên gia Ngôn ngữ trị liệu trẻ em
🏡 378 Minh Khai – Hà Nội
📧 amngutrilieutreem@gmail.com
📞 0857 389 318
🌐 bacsihoangoanh.com | bacsihoangoanh.edubit.vn